Viðbrögð lögmanns Búseta í tengslum við Álfabakka

Hér fyrir neðan má sjá viðtal við Erlend Gíslason, lögmann Búseta, sem birtist í Morgunblaðinu 1.maí 2025. Viðtalið eru viðbrögð hans við viðtal Morgunblaðsins við Guðmund Óla Björgvinsson, lögmann Álfabakka 2 ehf.

Erlendur Gíslason lögmaður Búseta segir að fullyrðing lögmanns Álfabakka 2 ehf., að félagið hafi boðist til að kaupa íbúðir í Árskógum 7 sé ekki fyllilega rétt.

„Það eina sem hefur komið fram eru óformlegar hugmyndir um kaup á íbúðum í húsi Búseta, sem núna hafa komið fram í fjölmiðlum. Kaup á einstökum íbúðum er ekki raunhæf eða sanngjörn leið til lausnar á málinu eins og Álfabakki 2 ehf. fullyrðir og sér Búseti ýmis tormerki á þeirri leið.“

Í viðtali við Morgunblaðið sagði Guðmundur Óli Björgvinsson lögmaður Álfabakka 2 ehf. að það sé einlægur vilji félagsins að eiga í góðum samskiptum við nágranna sína.

Erlendur bendir á að félagið hafi þó aldrei léð máls á því að horfa í eigin barm og ræða breytingar á eigin byggingu, sem risið hefur langt umfram það sem skipulag leyfir og brýtur gegn réttindum nágranna.

Búseti er ekki leigufélag

„Búseti er húsnæðissamvinnufélag en ekki leigufélag. Eignarhaldinu er skipt á milli Búseta annars vegar og íbúanna hins vegar, en þeir eru eigendur búseturéttar, sem eru þinglýst eignarréttindi. Einungis íbúarnir geta ákveðið að selja sinn búseturétt. Búseti getur ekki ákveðið fyrir þeirra hönd að selja. Rekstrarmódel Búseta gerir ráð fyrir að félagið eigi heilu húsin en ekki stakstæðar íbúðir. Íbúarnir í Árskógum hafa ekki áhuga á að hörfa og flytja vegna vöruskemmu sem verður að teljast óleyfisframkvæmd. Búseti og íbúarnir gerðu sér vissulega grein fyrir að þeir fengju nágranna við Álfabakka 2A, en væntingar þeirra stóðu til byggingar þjónustu- og verslunarhúsnæðis af allt annarri stærð og umfangi en raun hefur orðið á. Þær væntingar studdust í góðri trú við samþykkt skipulag fyrir svæðið.“

Erlendur leggur áherslu á að íbúarnir hafi valið að búa þarna af fjölþættum ástæðum svo sem vegna eðlis samfélagsins, staðsetningar og hvernig húsið er hannað.

„Allt þetta skiptir íbúana miklu máli. Það er ekki sanngjarnt að íbúar við Árskóga þurfi að yfirgefa samfélagið sem er þeim kært. Þetta er fólk sem hefur komið sér fyrir í fallegum íbúðum og sá ekki fyrir að þurfa taka sig upp eftir stutta veru í íbúðum sínum af ástæðum er varða þriðja aðila og sem íbúarnir bera enga ábyrgð á. Íbúarnir upplifa forsendubrest hvað varðar þróun nærumhverfisins. Þar átti að rísa margskipt verslunar- og þjónustuhúsnæði, en í staðinn var reist vöruskemma undir stóriðnað með tvöfalt rúmmál í samanburði við það sem var áður fyrirhugað.“

Árskógar 7 er ekki eins og hvert annað fjölbýli og segir Erlendur að þarna sé samfélag fólks sem nýtir sal í húsinu til tómstundastarfs og sækir þjónustu í Þjónustumiðstöð Reykjavíkurborgar sem er hinu megin við götuna.

Byggingarleyfið var ekki gefið út fyrr en við lok byggingar

„Íbúarnir og Búseti telja það vera óbilgjarna og harðneskjulega nálgun á málið hjá Álfabakka 2 ehf. að einfaldlega megi kaupa upp íbúðir og setja heimili fólks í uppnám, þegar það var byrjað að festa rætur í umhverfi sem það kaus sér. Það virðist sem byggingaraðilinn líti ekki á íbúana sem einstaklinga heldur nafnlausar kennitölur sem flytja megi úr stað þegar fundið er að umfangi byggingarinnar við Álfabakka 2A. Þetta er auðvitað ekki boðleg nálgun á að leysa málið.“

Erlendur vísar á bug fullyrðingu lögmanns byggingaraðilans að Búseti hafi ekki unnið heimavinnuna sína og að félagið sem sé fagaðili hefði átt að kynna sér betur fyrirhugaða byggingu og mátt vera ljóst væntanlegt umfang byggingarinnar.

„Þessu hafnar Búseti eindregið og telur rangt að velta ábyrgð yfir á Búseta. Eins og farið er yfir með ítarlegum hætti í kröfu Búseta stenst þetta ekki skoðun. Álfabakki 2 ehf. er að reisa tæplega 100.000 m³ iðnaðarhúsnæði í stað 54.000 m³ verslunar- og þjónustubygginga eins og skipulag gerir ráð fyrir. Þá var auglýsing á breytingu deiliskipulags 2022 sett fram á afar villandi hátt, þannig að ekki mátti búast við að nokkur kæmi auga á auglýsinguna, hvorki fagaðilar né aðrir.“

Vegna ummæla lögmanns byggingaraðilans um að húsið hafi nánast verið risið að fullu þegar athugasemdir bárust i nóvember desember 2024, segir Erlendur að sé það rétt þá liggi í öllu falli fyrir staðfesting þess að samþykktar teikningar, eins og byggingaleyfi gerir körfu um, lágu ekki fyrir á framkvæmdatíma.

„Aðila kann að greina á um það hvort framkvæmdir eftir það tímamark hafi verið verulegar eða ekki, en eftir stendur að allar framkvæmdir eftir þetta tímamark voru unnar gegn betri vitund um fram komnar athugasemdir um að byggingin bryti í bága við skipulag og byggingarleyfi,“ segir Erlendur.

Bregst við ummælum borgarstjóra

Vegna viðbragða borgarstjóra í blaðinu í gær segir Erlendur að ekki sé hægt að taka undir að Reykjavíkurborg hafi átt í miklum samskiptum við Búseta um málið og raunar hafi Búseti iðulega átt frumkvæði að þeim samskiptum sem hafa átt sér stað.

„Fram að þessu hefur Búseti ekki séð neinar hugmyndir að lausnum frá Reykjavíkurborg. Allt frá því í desember á síðasta ári hefur því verið lýst yfir af hálfu æðstu stjórnenda borgarinnar að verið sé að hanna breytingar á byggingunni, en enginn afrakstur slíkrar vinnu hefur litið dagsins ljós og virðist svo sem í raun hafi lítil eða engin slík vinna átt sér stað. Í öllu falli hafa engin samskipti átt sér stað við Búseta um þessa vinnu, félaginu ekki verið boðin aðkoma að henni eða lausnir lagðar fyrir Búseta til kynningar. Búseti átti því ekki annan kost en að setja fram kröfu um niðurrif þar sem engin merki voru um aðgerðir eða viðbrögð af hálfu byggingarfulltrúa.“

Hann segir það ekki vera upplifun Búseta að borgin hafi komið með virkum hætti að því að miðla málum.

„Borgarstjóri virðist ekki hafa mikinn skilning á kröfum Búseta og það hefur ekkert komið frá borginni til lausnar málinu og félaginu finnst því sérkennilegt að borgarstjóri finni að því að það leiti réttar síns við þær aðstæður.“

Snýst ekki um fegurð

Erlendur gagnrýnir líka ummæli borgarstjórans að fyrst og fremst sé verið að leita leiða til að uppbyggingaraðilar sýni því skilning að fólk í nágrenninu þyki húsið ekki fallegt.

„Það er ekki fegurðin sem íbúar eru uppteknir af heldur að þarna er risið tæplega 100.000 rúmmetra iðnaðarhúsnæði í stað verslunar- og þjónustu að miklu minna umfangi.“

Í máli borgarstjóra komu fram vangaveltur á hvaða grundvelli eigi að fjarlægja hús sem annar á.

„Staðreyndin er sú að skemman var reist með leyfi borgarinnar þvert á skilmála aðal- og deiliskipulags. Við þær aðstæður ber borginni beinlínis skylda til þess að bregðast við og hefur lagaleg úrræði til þess. Eins og er rakið ítarlega í kröfu Búseta þá telur félagið framkvæmdina ekki samkvæmt aðal- og deiliskipulagi og að í ferlinu hafi verið farið á svig við lög og reglur. Málið snýst ekki um að Búseti sé í glímu við Álfabakka 2 ehf. Reykjavíkurborg gaf út byggingaleyfi sem ætti ekki að fá að standa ef málið er skoðað, samanber það sem fram kemur í kröfu Búseta til byggingarfulltrúa. Byggt á fyrirliggjandi staðreyndum ætti Reykjavíkurborg að afturkalla byggingaleyfið og mæla fyrir um niðurrif.“

Erlendur vill koma því á framfæri að Búseti hafi í gegnum árin átt afar gott samstarf við Reykjavíkurborg og er það von félagsins að svo verði áfram.

„Á sama tíma ber félaginu skylda til að gæta hagsmuna íbúanna við Árskóga og því stígur félagið fram með þá kröfu sem nú er í höndum byggingarfulltrúa. Í kröfunni er farið gaumgæfilega yfir ágalla málsins allt frá því er Reykjavíkurborg veitti vilyrði fyrir lóðinni í mars 2021. Krafan endurspeglar þær fjölmörgu brotalamir sem einkenna málið. Byggt á dómafordæmum er eðlilegt að fara fram á niðurrif hússins,“ segir Erlendur Gíslason lögmaður Búseta